Тақырыбы: Балалар эксперименті-мектеп жасына дейінгі балалардың іздеу-зерттеу қызметінің негізі. (семинар практикум) Тәрбиеші Шокумова А.М.

Тақырыбы: Балалар эксперименті-мектеп жасына дейінгі балалардың іздеу-зерттеу қызметінің негізі. (семинар практикум)

Мақсаты: Іс-тәжірибе жасау арқылы балалардың танымдық, тәжірибе жасауға деген қызығушылықтарын, құлшыныстарын, сөздік қорларын, көру, иіс сезу қабілеттерін, саусақ моторикаларын, жан-жақты болуларын дамыту, білімдерін арттыру.

Міндеттері:

Мектепке дейінгі балалық шақ – балалар өміріндегі өте маңызды кезең. Дәл осы жаста әрбір бала өзін қоршаған бейтаныс және таңғажайып әлемді ашқанда қуаныш пен таң қалдыратын кішкентай зерттеуші. Баланың іс-әрекеті неғұрлым жан-жақты болса, соғұрлым баланың жан-жақты дамуы, оның мүмкіндіктері мен шығармашылықтың алғашқы көріністері сәтті жүзеге асады.

Зертхана балалардың ғылыми-зерттеу іс-әрекетіне деген қызығушылығын дамыту мақсатында құрылған, мұнда бастапқы жаратылыстану-ғылыми идеяларды дамыту, бақылау, білуге ​​құштарлық, ақыл-ой операцияларының белсенділігі (талдау, салыстыру, жалпылау, жіктеу, бақылау) жүзеге асырылады; пәнді жан-жақты қарастыру дағдыларын қалыптастыру. Сонымен қатар, зертхана баланың нақты ойын әрекетінің негізі болып табылады (зертханадағы жұмыс балаларды әртүрлі тақырыптар бойынша эксперименттер,  бақылаулар жүргізетін «ғалымдарға» айналдыруды көздейді).

Балалармен іс-тәжірибе жасаған өте қызықты. «Жүз рет естігеннен, бір рет көрген артық» дейді халық даналығы. «Бала неғұрлым көп көрсе, естісе және бастан кешірсе, соғұрлым ол көбірек үйренеді және игереді, оның тәжірибесінде шындықтың элементтері неғұрлым көп болса, соғұрлым маңызды және өнімді болады, басқа нәрселер тең болса, оның шығармашылық белсенділігі болады» Мектепке дейінгі балалық шақ – балалар өміріндегі өте маңызды кезең. Дәл осы жаста әрбір бала өзін қоршаған бейтаныс және таңғажайып әлемді ашқанда қуаныш пен таң қалдыратын кішкентай зерттеуші. Баланың іс-әрекеті неғұрлым жан-жақты болса, соғұрлым баланың жан-жақты дамуы, оның мүмкіндіктері мен шығармашылықтың алғашқы көріністері сәтті жүзеге асады.

Сонымен қатар, зертхана баланың нақты ойын әрекетінің негізі болып табылады (зертханадағы жұмыс балаларды әртүрлі тақырыптар бойынша эксперименттер,  бақылаулар жүргізетін «ғалымдарға» айналдыруды көздейді).

Мектепке дейінгі балалық шақта баланың жеке басын дамытуда ойынмен қатар зерттеушілік іс-әрекеттің маңызы зор, оның барысында баланың есте сақтау қабілеті байытады, оның ойлау процестері белсендіріледі. Эксперимент жүргізу, қолда бар материалдан қызықты эксперименттер жасау, жинақтау байқағыштықты дамытады, балалардың ой-өрісін кеңейтеді, білімін тереңдетеді, алғырлыққа, ұқыптылыққа үйретеді, зерттеушілік дағдыларын қалыптастырады. Баланың өзі естіп, көріп, өзі істегенде бәрі берік және ұзақ уақыт бойы сіңісіп кеткені анық болады. Баланы қоршаған әлем алуан түрлі, ондағы барлық құбылыстар күрделі жүйеге қосылған, оның элементтері өзгермелі және бір-біріне тәуелді. Сондықтан балаға таныс заттардан белгісіз қасиеттерді табуға, ал таныс емес нәрселерден, керісінше, ұзақ уақыт бойы таныс және түсінікті нәрселерді іздеуге үйрету өте маңызды. Ал, ең бастысы, ойнай отырып, өз бетімен тәжірибе жасауға үйренеді.

«Стақандағы түрлі-түсті моншақтар» тәжірибесі.

Мақсаты: тәжірибені өз беттерімен орындауға, стақан ішіндегі құбылысты бақылауға тәрбиелеу.

Керек құралдар: сұйық май, түрлі-түсті боялған су, стақан, аскорбин қышқылы.

Түсіндірілуі: балаларға сұйық май құйылған стақан беріледі. Сұйық майдың үстінен түрлі-түсті су құйылады. Ең соңында аскорбин қышқылы қосылады, балалар тәжірибені бақылап, ойларымен бөліседі.

«Жанартау» тәжірибесі.

Мақсаты: тәжірибенің қорытындысын бақылап, өз ойларымен бөлісуге, реттілікті сақтауға, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

 Түсіндірілуі: балаларға су, лимон қышқылы, түрлі-түсті ас бояғыштар, ас содасы, ыдыс жуғыш сұйықтық беріледі. Реттілікпен ыдысқа ас бояғышы, ыдыс жуғыш сұйықтық , ас содасы салынады. Соңында лимон қышқылы қосылған суды құяды. Жанартаудың  түрлі-түсті болғанын, кімнің жанартауы биік болғанын балалар бақылайды.

«Сиқырлы қар» тәжірибесі.

Мақсаты: қармен тәжірибе жасау арқылы балалардың қызығушылық танымдарын арттырып, шығармашылық белсенділіктерін дамыту, ұқыптылыққа баулу. Түсіндірілуі: балаларға ыдысқа салынған қар беріледі. Қарды ыңғайлы ыдысқа салып, үстінен басып тегістейді. Дайын болған қарға, өз қиялындағы бейнелерді салып, шығармашылық танытады.

«Балмұздақ» тәжірибесі.

Мақсаты: балаларды тәжірибені мұқият, реттілікпен орындауға баулу. Шыққан нәтижені бірге бақылауға қызығушылық танытуға тәрбиелеу.

Түсіндірілуі: балаларға су, калий перманганеті, сұйық сабын, және сутегі асқын тотығы (перекись водорода) беріледі. Ыдысқа ретімен салып, ең соңында сутегі тотығын құяды. Тәжірибе соңындағы қорытындыны бірге тамашалап, ойларымен бөліседі.